سر اوامر و نواهی
نحوه ی جدا شدن انسانها از همدیگر با «امر» است. با قانون است؛ با امر و نهی است که خداوند برای ما دین فرستاده است.
دین، دو خاصیت دارد:
یک خاصیتش این است که:
انسانها را از همدیگر جدا می‌کند؛
سعید را از شقی جدا می‌کند.
یک خاصیتش این است که انسانها را در همان جهت خودشان تکمیل می کند.
مثلاً فرمود: نماز بخوانید.
اینجا آنهایی که سعیدند قبول می کنند، می خوانند، آنهایی که شقی اند نمی خوانند. پس از هم جدا شده اند.
آن کس که نماز می خواند، یعنی سعید است و این امر را اطاعت می کند و نماز می خواند. با هر نمازی که می خواند، یک درجه خودش را در نورانیت تکمیل می‌کند.
پس، این امر که می فرماید: نماز بخوانید، هم جدا می کند؛ هم تکمیل می کند؛ هم
انسان سعید را از شقی جدا می‌کند.
نورانی را از ظلمانی جدا می‌کند.
آنهایی که بهره قوی از رحمت دارند را از آنهایی که
بهره قوی از رحمت ندارند را از هم جدا می کند.
آن کس که سعید است می خواند؛ آن کس که شقی است نمی خواند.
و از طرف دیگر آن کس که سعید است و نماز می خواند با هر نماز خواندنی، کمالی به کمالاتش اضافه می کند؛ یعنی خودش را در مسیر نورانیت تکمیل می کند؛ و آن دیگری برعکس.
آن کس که شقی است، وقت نماز صبح که آمد، یک امر بر او تعلق‌گرفته که: « نماز بخوان» ،
او نمی خواند. این یک درجه ظلمت بر او اضافه می شود.
ظهر شد؛ یک امر دیگری بر او وارد شد که: « نماز بخوان»؛ نمی خواند. باز یک درجه ظلمت بر او اضافه می شود. مغرب شد، باز امر دیگری بر او اضافه شد؛ نمی خواند؛ ظلمت بر او اضافه می شود...
«ظلماتٌ بعضُها فوقَ بعض»
مدام ظلمت بر او اضافه می شود.
لذا
سرّ اوامر و نواهی شرعی در اینجاست.
که این قرآن که آمده؛
این اوامر و نواهی که آمده، هم انسانها را از یکدیگر جدا می کنند؛ و هم سعید را در سعادت کاملتر می کنند؛ هم شقی را در شقاوت کامل تر می کنند تا جایی که اینها بتوانند به فعلیت برسند.