* طرحی کلی از عالم آفرینش*

بسمک یا احد یا واحد

****************

عالم آفرینش به انضمام ذات خداوند به شش مرتبه تقسیم می شود:

سه مرتبه مربوط ب ذات خدا و

سه مرتبه مربوط ب بیرون ذات خداست.

_________________________

آن سه مرتبه ای ک مربوط ب ذات خداست عبارتند از:

مرتبه ی احدیت

مرتبه ی واحدیت

مرتبه ی اعیان ثابته

_________________________

آن سه مرتبه ای ک بیرون از ذات خدا هستند عبارتند از:

عالم عقول

عالم نفوس

عالم طبیعت

ک دو عالم اول، ملکوتی هستند و عالم طبیعت، مادی است.

********************************

حضرت علامه مروجی سبزواری

برگرفته از کتاب اسرار حج

* اعیان ثابته *

بسمک یا صمد

**********

در مرتبه ی اعیان ثابته،

صورتهای علمی موجودات عالم از ازل تا ابد حضور دارند.

این صورتهای علمی از « تناکح أسماء » ک در مرتبه ی واحدیت هستند پیدا می شوند. ابتدا از مثالی شروع می کنیم تا مسئله روشن تر شود.

انسان معمولاً در ذهن خود خطوط و نقوش فراوان و اشکال هندسی فراوانی دارد. بعد از ترکیب کردن این خطوط و نقوش و اشکال، در همان ذهن خود نقشه های متعددی از خانه های مختلف می تواند بکشد. در مرحله ی بعد البته می تواند این خانه های ذهنی را در خارج بسازد، و از ذهن ب خارج و به اصطلاحات فلسفی از « علم » ب « عین » انتقال دهد. پس این خانه ها ابتدا در ذهن مهندس وجود ذهنی و علمی داشتند و سپس وجود خارجی پیدا می کنند. 

در ذات خداوند نیز اسماء و صفات فراوانی وجود دارند ک این اسماء و صفات با یکدیگر ترکیب و تناکح پیدا می کنند و صورت های علمی موجودات عالم را در ذات خدا و در علم خدا پدید می آورند.

مثلاً از تناکح و ترکیب اسماء « مؤیّد »، « محیی »، « شافی»، « خالق»، « متکلم»، « عالم»، « حکیم»، « کافی»، « نافع»، « مخرج الموتی»، ک اسماء الهی هستند، صورت های علمی حضرت عیسی علیه السلام در ذات خدا پدید می آید و لذا آثار آن اسماء در حضرت ظهور کرده بود.

مثل این ک تأییدات الهی همراه او بود و علیرغم این ک تنها بود و کسی او را یاری نمی کرد ولی کارش مرتب رونق می گرفت : « إذ أیّدتُکَ بروحِ القُدُس » ( مؤیّد ).

در گهواره با مردم صحبت می کرد: « تُکَلِّمُ النّاسَ فی المهد وَ کَهلاً » ( متکلم )

علم تورات و انجیل را  داشت و  دارای کتاب و حکمت بود: « وَ إذ عَلَّمتُکَ الکِتاب و الحِکمَةَ و التّوراة و الإنجیل » ( عالم و حکیم )

پرنده ای را از گل خلق می کرد: « وَ إذ تخلُقُ من الطّینِ کَهَیئَةِ الطّیر بإذنی » ( خالق )

در آن مجسمه ی گلی نفخ می کرد و می دمید: « فَتَنفُخُ فیها فتکونُ طیراً بإذنی » ( نافخ )

زنده کننده ی مردگان بود: « وَ إذ تُخرِجُ المَوتی بإذنی » ( محیی )

از شرّ بنی اسرائیل در امان بود: « وَ إذ کَفَفتُ بنی إسرائیلَ عنک » ( کافی )

بنابراین چون حضرت عیسی علیه السلام ترکیبی است از این اسماء، لذا این اسماء در او حضور دارند و او هم می تواند خواص آنها را ظاهر سازد و مثلاً همان طور ک خدا خلق می کند، او هم خلق می کند؛ خدا نفخ می کند، او هم نفخ کند؛ خدا مردگان را زنده می کند، او هم زنده کند. البته ایشان این کارها را ب اذن الله می کند...

بنابراین، از ترکیب و تناکح اسماء فوق در ذات خدا، در خود ذات خدا صورت علمی حضرت عیسی پدید می آید. از ترکیب اسماء دیگر صورت های علمی، انسان ها و موجودات دیگر پدید می آید.

****************************

حضرت علامه مروجی سبزواری

برگرفته از کتاب اسرار حج