🌠 مرآت ذات 🌠

نشر آثار حضرت علامه مروجی سبزواری شاگرد برجسته ی شیخ علی پهلوانی

🌠 مرآت ذات 🌠

نشر آثار حضرت علامه مروجی سبزواری شاگرد برجسته ی شیخ علی پهلوانی

🌠 مرآت ذات 🌠

💠 بسم رب فاطمة 💠
****************
نشر آثار حضرت علامه ذوالفنون
آیت الحق
شیخ عبد الحمید مروجی سبزواری
شاگرد برجسته ی شیخ علی پهلوانی رحمة الله علیه
_____________________
به دست باد سپردم عنان راحله را
بدان امید که یابم نشان قافله را
وصال مجلس دریادلان میسر نیست
مگر به باره ی خون طی کنیم فاصله را
______________________
در حال حاضر این وبلاگ با هیچ کانالی در پیام رسانها در ارتباط نمی باشد.

طبقه بندی موضوعی

۲۰ مطلب در شهریور ۱۳۹۷ ثبت شده است

زان یار دلنوازم شکریست با شکایت

گر نکته دان عشقی بشنو تو این حکایت

بی مزد بود و منت هر خدمتی که کردم

یا رب مباد کس را مخدوم بی عنایت

رندان تشنه لب را آبی نمی‌دهد کس

گویی ولی شناسان رفتند از این ولایت

در زلف چون کمندش ای دل مپیچ کانجا

سرها بریده بینی بی جرم و بی جنایت

چشمت به غمزه ما را خون خورد و می‌پسندی

جانا روا نباشد خونریز را حمایت

در این شب سیاهم گم گشت راه مقصود

از گوشه‌ای برون آی ای کوکب هدایت

از هر طرف که رفتم جز وحشتم نیفزود

زنهار از این بیابان وین راه بی‌نهایت

ای آفتاب خوبان می‌جوشد اندرونم

یک ساعتم بگنجان در سایه عنایت

این راه را نهایت صورت کجا توان بست

کش صد هزار منزل بیش است در بدایت

هر چند بردی آبم روی از درت نتابم

جور از حبیب خوشتر کز مدعی رعایت

عشقت رسد به فریاد ار خود به سان حافظ

قرآن ز بر بخوانی در چارده روایت

۲ نظر ۲۶ شهریور ۹۷

بسمک یا حمید

***********

دوازده ظهور در باطن ما پنهان شده. ظهور علوی، ظهور حسنی، ظهور حسینی، ظهور سجادی، ظهور باقری، ظهور صادقی، ظهور کاظمی، ظهور رضوی، ظهور تقوی، ظهور نقوی، ظهور حسنی، ظهور مهدوی.

ما وقتی می خواهیم برگردیم به سوی خدا برویم با کدام ظهور باید برویم و برسیم؟ اینجا دیگر انسانها فرق می کنند. هرکس بر اساس شاکله ی وجودی خودش به یکی از این دوازده نور می رسد.

آنها که می خواهند سیر باطنی و انفسی آغاز کنند به یکی از اینها دست پیدا می کنند.

کسی که بخواهد با صفت حبّ خدا آشنا شود، به یکی از اینها دست پیدا می کند. کسی که بخواهد با صفت « حبّ » خدا آشنا شود و برخورد کند، او همانطور که دارد به باطن خودش می رود، از ناحیه ی منطقه ی حسینی بر او جذب وارد می شود. از ناحیه ی منطقه ی حسینی تجلی صورت می گیرد. امام حسین از باطن این انسان تجلی می کند؛ این را مندکّ می کند؛ وجود ظلمانی اش را مندک می کند و بعد او را فانی می سازد و بعد دوباره « فلمّا أفاق » فانی می کند و دوباره به هوشش می آورد. وقتی به هوش می آید، خودش را حسین می بیند؛ نه آن حسین در مرتبه ی اعلا. الآن دیگر یک شخصیت می بیند. وقتی دارد می رود به سوی آن منطقه ی حسینی خودش، به یک جایی می رسد که نور حسین بن علی علیه السلام او را روشن می کند؛ منتها باز منِ خود را از دست نداده، به خودش که نگاه می کند می بیند حسین است؛ مثل آینه...

وقتی آن حقیقت حسینی به شدت بر این انسان تابش می کند که آن وجود مجازی، منِ مجازی را مندک کند. اینجا دیگر انسان هرچه به خودش نگاه می کند، خودش را حسین می بیند؛ می گوید: أنا الحسین. و این موارد فنا در شهدای کربلا ایجاد شد.

آن زمانی که سر امام حسین علیه السلام از روی نیزه تجلی کرد بر وجود زینبی، « جعَلَهُ دَکّاً »؛ یکمرتبه حضرت زینب بیهوش شد، « فلمّا أفاقَ » وقتی بهوش آمد، آنجا « قال تبتُ إلیک و أنا أوّل المؤمنین » رأس مؤمنین هستم؛ رأس ایمان داران هستم. اینجا دیگر زینب خودش را حسین می بیند.

این است که فنا، وحدت می آورد.

همه ی کسانی که در کربلا حضور پیدا کردند، همه ی آنها بالاخره می شوند حسین. همه به مقام حسینی می رسند. این است که می فرماید:

جان چو در دلبر فنا شد، زان سر است

وقتی که جان انسان، روح انسان در دلبر فانی می شود، این انسان می شود دلبر.

جان عاشق نیست، جان دلبر است

کشتگان کربلا عین حق اند

عین وجود حق هستند. یعنی عین حسین اند.

زانکه غرق عشق هُویِ مطلق اند

البته عشق به حسین، همان عشق به الله است؛ عشق به هُو است. فرقی نمی کند.

زین سببشان در خطاب و در سلام

بأبی أنتم و أمّی گفت امام

آدمی بود که به همه ی اینها گفت: « بأبی أنتم و أمّی »

امام حسین به همه ی آنها گفت پدر و مادر فدای شما بشوند.

و بالاخره معلوم می شود که مقام اینها چه مقام بلندی است.

پدر و مادرم فدای خدا بشوند. چون اینها دیگر به مرتبه ی وحدت با خدا رسیده بودند.

هریکی را قطب و شاهنشاه خواند

از زبان حق، ولیّ الله خواند

این خطاب ار چه به لفظ جمع کرد

قصد از این جمع این که در جمعند فرد

هرچند گفت بأبی أنتم، جانم به فدای شما باد؛ منظور از شما، یعنی یکنفر. همه شان شدند یکی. همه شان شدند حسین. حسین هم که الله است.

آن مقام جمع الجمع است ای ولد

نیست آنجا صحبت از فرق و عدد

اینها به مقام جمع الجمع رسیدند؛ به مقام هویت رسیدند.

جان هفتاد و دو جمله کشتگان کربلا

زان فنا گشتند عین یک بقا

فانی و بعد، باقی شدند. فانی در روح حسین شدند و باقی در روح حسین گشتند. همان حسینی که اینها را در خودش جذب کرد و فرو ریخت. و اینها فانی شدند؛ دوباره عنایت حسینی آنها را به هوش آورد. اینها الآن که زنده شدند خودشان را حسین دیدند؛ دو چیز ندیدند؛ آن چشم احولی اینها بسته شد؛ از بین رفت. و همه شان خودشان را یکی دیدند؛ همه خودشان را حسین دیدند.

شما اگر به حبیب ابن مظاهر هم متوسل شوید واقعاً به امام حسین متوسل شده اید؛ به حضرت زینب هم متوسل شوید، به امام حسین متوسل شده اید؛ به حضرت حر هم که متوسل شوید واقعاً به امام حسین متوسل شده اید. فرقی بین اینها نیست.

 

جان هفتاد و دو نور ای نور عین

واحد است و واحدی عین حسین

جان هفتاد و دو نفر شد حسین. همه یکی شدند.

اولیا کآیات حق و راشدند

خود به معنی هم احد هم واحدند

زانکه در بحر فنا مستغرق اند

فارغ از تمییز عقل و فارق اند

آنکه جانش غرق بحر وحدت است

کی خبر او را ز فرق و کثرت است

گرچه دل نتوان گذشتن زین بیان

زانکه شیرین است حرف دلبران

هِل صفی لیک این بیان را ناتمام

مثنوی یکجاست شرح این کلام

کن جهان را پر شرر از نای عشق

فاش گو ز اشراق دل، اسرار عشق

گر حدیث از نی نوا گویی، رواست

چون محل عشق، دشت نینواست

**********************************

از بیانات عرشی حضرت علامه مروجی سبزواری

محرم سال 93- سبزوار

۱ نظر ۲۵ شهریور ۹۷

۰ نظر ۱۹ شهریور ۹۷

بسم الله الرحمن الرحیم

*****************

فِنای دار، محدوده ای است که همسایه حق ورود به آن را ندارد.

حریم می شود فِنا.

هر انسانی یک فِنایی دارد؛ محدوده وجودی دارد.

قوه ی سامعه و قوه ی باصره در فِنای ما هستند؛ در محدوده وجودی ما هستند. در فِنای وجودی.

و اگر انسانی از یک روح بسیار قوی برخوردار شد به طوری که ارواح ضعیف را جذب خود کرد و در مراتب وجودی خود جلبشان کرد، آن انسانها در فِنای او قرار می گیرند.

شهدای کربلا در امام حسین فِنا شدند؛ یعنی در فِنای امام حسین هستند؛ یعنی در محدوده ی وجودی او قرار گرفته اند، شده اند یکی از مراتب وجودی او.

اول فَنا حاصل می شود، استغراق و غرق شدن، بعد در فِنا قرار می گیرد.

اباالفضل واقعاً حسین است منتها در همان مرتبه ی خودش. اگر وح امام حسین را صد درجه حساب کنید آن مرتبه ی مرکزی و قوی که متراکم ترین مرتبه ی وجودی امام حسین است مثلاً بگوییم صد درجه، هر کدام از شهدا در یک مرتبه ای قرار گرفته اند؛ لذا می گوییم مثلاً حضرت اباالفضل در مرتبه ی نود و نهم قرار می گیرد.

پس حضرت اباالفضل در مرتبه ی نود و نهم همان حسین است. هیچ فرقی نیست. وقتی آن حضرت به خود نگاه کند، حسین را می بیند. همینطور حبیب بن مظاهر و ... هر کدام از آنها در هر مرتبه ای در روح حسین بن علی علیه السلام استقرار یافتند. هر کس در مرتبه ای که استعداد عروج و صعود دارد.

اینها از طرف مرتبه ی روح متراکم حسینی است که بر آنها جذب وارد می شود به مقدار استعداد اینها، آنها را در درون خود بالا می آورد. لذا یکی از اینها در مرتبه ی دوم فانی می شود و در فنا قرار می گیرد، یکی هم در مرتبه ی نود و نهم قرار می گیرد و در فِنا قرار می گیرد.

امام حسین در مرتبه ی نود و نهم خودش، اباالفضل است؛ یعنی اینها الآن دیگر دو موجود جدا نیستند. الآن که حضرت اباالفضل در امام حسین فانی شد، امام حسین در مرتبه ی نود و نهم خودش همان اباالفضل است.

اباالفضل، نامی است که ما روی مرتبه ی نود و نهم روح امام حسین گذاشته ایم. حبیب بن مظاهر نامی است که روی مرتبه ی نود و هشتم روح امام حسین گذاشته ایم؛ حبیب بن مظاهر دیگر سلطانی بر او نیست؛ استقلالی ندارد.

120 شهید کربلا هر کدام یکی از مراتب وجودی حسین بن علی هستند. هر کدام از ما هم می توانیم در مرتبه ی او فِنا شویم و با او در قیامت محشور شویم و جزو مراتب وجودی او باشیم.

حضرت اباالفضل در بالاترین مرتبه ی وجودی، حضرت امام حسین است؛ مقام قرب مطل و آن مرتبه ی احدی روح حسین، مال حضرت اباالفضل است.

در حاجت خواستن خیلی ادب را رعایت کنیم؛ چون مقام خیلی بالاست. اینها هرکدام یک لحظه ی فِنا داشتند. فنای حضرت عباس در امام حسین وقتی بود که از اسب افتاد؛ نتوانست خود را نگه دارد و گفت: « یا أخا أدرِک أخاک».

زمان وحدت وجودی بود بین آن دو.

زمان فِنای حضرت زینب زمانی بود که سر خود را به چوب زد و دید طلوع کرد. 

{ فَلَمَّا تَجَلَّى رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَکًّا وَ خَرَّ مُوسى‏ صَعِقاً فَلَمَّا أَفاقَ قالَ سُبْحانَکَ تُبْتُ إِلَیْکَ وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُؤْمِنینَ (143) اعراف }

وقتی روح حسینی در ظهور جسمانی سر مقدس، بر جبل وجود حضرت زینب تابید، { جَعَلَهُ دَکًّا وَ خَرَّ مُوسى‏ صَعِقاً } زینب بیهوش افتاد.

زمان فنای حضرت زینب بود در وجود حضرت سیدالشهدا. زمانی که روحشان می رفت در آن مرتبه ی خاص از روح امام حسین حل می شد، وحدت پیدا می کرد، تبدیل به حسین می شد و در فنای امام حسین قرار می گرفت.

********************************************

بیانات عرشی حضرت علامه مروجی سبزواری

لیالی عشر محرم سال 93 هجری شمسی - سبزوار

۰ نظر ۱۹ شهریور ۹۷

بسم الله الرحمن الرحیم

******************

این فایل به علت اعتراض دفتر نشر و تنظیم آثار استاد سعادت پرور حذف شد.

قابل ذکر است که زمان بارگزاری این فایل در این وبلاگ، 

این فایل از اینترنت گرفته شده بود و هیچ ممنوعیتی وجود نداشت.

حال که ممانعت ایجاد شده و هشدار داده اند که پیگیری خواهند کرد،

حذف کردیم.

و اعلام می کنیم این وبلاگ، کاملا شخصی است. و ارتباطی با شخص حضرت علامه مروجی ندارد. 

۵ نظر ۱۹ شهریور ۹۷

۰ نظر ۱۸ شهریور ۹۷

بسمک یا صبور یا شکور

******************

باز ماه ماتم و ماه تجلّی آن نازنین معشوق و عاشق حق رخ می نماید.

و جای تو در بین ما خالی است.

به یاد محرم سال 93

که تو بودی و شهر

سیاهپوش مظلومیتهای حسین بن علی

تو بودی و منبر حسینیه ای که رونق داشت؛

تو بودی و بیانات عرشی و ملکوتی که جان شیفتگان حسین را صیقل می داد.

محرم سال 93

با تو سیری بود در وجه اطلاقی حسین بن علی

مظلوم کربلا

نه

مظلوم تمام اعصار و دوران.

محرم سال 93

تو بودی و کشف الاسرار وجود حسین و زینب علی

تو بودی و شبهایی که لیلة القدر و لیالی عشر بود.

تو بودی و شبهایمان لیلة الإسرای مسجد الاقصای کربلا بود.

تو بودی و نغمه های عارفانه ای که عرشیان و ملکوتیان هم به پایش « فلیتنافس المتنافسون » بودند و « یُطافُ عَلَیْهِمْ بِکَأْسٍ مِنْ مَعین ».

تو بودی و شبهای مستی و مستانگی در بارگاه حضرت سیدالشهدا علیه السلام.

تو بودی ساقی آن شراب طهوری که « خِتامُهُ مِسک » بود و  « بَیْضاءَ لَذَّةٍ لِلشَّارِبین »؛ شراب سُکرآوری از جنس خون، متبرک به مُهر « ثارالله »؛ شرابی که « لا فیها غَوْلٌ وَ لا هُمْ عَنْها یُنْزَفُون »

چه شبهای عاشقانه ای.

چه شبهای پر نوری.

چه شبهای بی نظیری که مثالی در زمین نداشت؛

ختام مسک حقایق ناب محمدی و حسینی را برویمان گشودی؛

و جامهای تهی و

دلهای مشتاق و

چشمهای اشکبارمان را

با « ماء مَعین » انوار حسینی و زینبی

مستغرق ساختی و

ما در آن شبها

بی آنکه بدانیم و هشیار باشیم؛

غرقه در انوار حق بودیم و تجلیات اسمای حسنای الهی که با اسم حسین و زینب و عباس

مهمانمان ساختی.

آقاجان

به یاد آن بزم عارفانه و عاشقانه

به یاد آن سال و به یاد شبهای پر خاطره ای که بی خود از خویشمان می کردی و ما را با صفای وجودت به مهمانی عرشیانی می کشاندی که صاحبش حسین بن علی بود و زینب بنت علی علیهم السلام.

کجایی ساقی شراب طهور؟

کجایی استاد و هادی و معلم علوم و اسرار نامکشوف اهل بیت؟

کجایی که دلهای سوخته ی ما بسی تنگ است برای همنشینی و مصاحبت با قلب رؤوف و آن نگاه شیدا کننده ات که از بند این عالم پر زحمت و پر تزاحم برهانیمان و تن های تبدار و بیمار و خسته ی ما را در نهر جاری کوثر فاطمه علیها سلام الله غسل تطهیر دهی و ما را با خود به وجه اطلاقی مان سوق دهی تا دمی بیاساییم و طعم شیرین استقرار در دارالقرار جنت حق و جنت المأوای باری تعالی و دار السلام عشق و نور و ایمان را در وجود عطش زده ی ما سرازیر سازی؟

کجایی خطیب نورانی و حکیم متأله؟

کجایی مظهر نقاوت؟ شور نجابت؟ مظهر صبر و استقامت؟

دریغ از این فراق

دریغ از این هجران

دریغ از این سوز و درد بی پاسخ

_______________________________

ازین پس به بهانه ی این ماه و مظهر هویت حقه ی الهیه حضرت سیدالشهدا حسین بن علی علیهما السلام

رشحاتی از آن مجالس نورانی را در این جایگاه رفیع به خدمت شیفتگان اهل بیت تقدیم می داریم تا بلکه همه ی عالم و عالمیان بدانند که اگر تو در بین ما نیستی و در حبس جهل جاهلان و عناد معاندان اسیری، ولی بدان، که معروف سماواتیان و مشهور عرشیانی.

طوبی لک یا سیدی.

۱ نظر ۱۸ شهریور ۹۷

بسم الله الرحمن الرحیم

*****************

سفر دوم یک سفر در فقر است که از اول مرتبۀ فقر آغاز می‌شود که دوئیت بین انسان و خدا وجود دارد، منتها چون انسان فقر خود و غنای خدا را به شهود دیده، پس خودش را بالله و بالحق می‌بیند و این جاست که ندای «انا الحق» سر می‌دهد، یا «لیس فی جُبَّتی الا الله» می‌گوید، و این سیر همچنان پیش می‌رود تا این که در بحر بیکران حق افتاده و تمام قیود و حدود و مقدار و ماهیتش مضمحل می‌شود و در این جاست که سفر دوم که فنای ماهیت و قدر انسان است در عالم اطلاق و لا تعینی، تمام می‌شود و سالک خودش را گم می‌کند و ماهیتش را از دست می‌دهد، اما صاحب هویت جدید می‌شود. شناسنامۀ جدیدی می‌گیرد که عبارتست از وجود اطلاقیِ بالاذن و وجود مطلق ظلّی.
در این جا فقیر، غنی می‌شود، و این عبد، مولا می‌شود. منتها غنی بالاذن و مولای بالاذن.
از ابتدای سفر دوم تا آخر، این فقیر و این نی هر چه می‌گوید از او می‌گوید. نه این که از زبان او بگوید، بلکه خود اوست که از زبان این فقیر صحبت می‌کند. یعنی چنین نیست که او بگوید: بگو فلان، این هم بگوید فلان. بلکه اصلا خود اوست که صحبت می‌کند.
آن گاه این فقیر مادام که دور است از حق، و هنوز در اوائل سفر خود است، نواهای غریبانه سر می‌دهد و به یاد یار و دیار غمگنانه از حق می‌خواهد که او را به سر منزل خودش که عالم غِنا و اطلاق است برساند.

نماز شام غریبان چو گریه آغازم
به مویه‌های غریبانه قصه پردازم
به یاد یاد و دیار آن چنان بگریم زار
که از جهان ره و رسم سفر براندازم
من از دیار حبیبم نه از بلاد غریب
مهیمنا به رفیقان خود رسان بازم
خدای را مددی ای رفیق ره تا من
به کوی میکده دیگر علم برافرازم

اما چون به آخر سفر رسید و در دریای اطلاق الهی افتاد و در آن جا از خودش فانی شد و تشخصی را که از سوی قدر و ماهیتش داشت از دست بداد، از خود بی‌خود می‌شود و باز این جا نواهای این فقیر یا این نی فرق می‌کند:

من این ایوانِ نُه تُو را نمی‌دانم نمی‌دانم
من این نقاش جادو را نمی‌دانم نمی‌دانم  
مرا گوید مرو آن سو تو استادی بیا این سو
که من آن سو و این سو را نمی‌دانم نمی‌دانم
همی‌گیرد گریبانم همی‌دارد پریشانم
من این خوش‌خوی بد‌خو را نمی‌دانم نمی‌دانم


گاهی و البته به ندرت اتفاق می‌افتد که بر فقیری که در اول راه است و مدام نواهای غریبانه ساز می‌کند و از غربت و دور افتادن از اصلش می‌نالد، میزان جذبه افزایش پیدا کرده و او را برای مدت کوتاهی به آخر خط و آخر سیرش می‌برند و در فنایش می‌اندازند. ولی به زودی دوباره او را از این عالم به‌در‌آورده و بر سر جای اول خود می‌برند. در این جا می‌گوییم فنا برای او در حد «حال» است. زیرا حال آن است که سالکی را که هنوز استعدادش برای ورود به منزل والاتر به حد فعلیت نرسیده، برای لحظاتی یا ساعاتی و یا ایامی به آن منزل می‌برند ولی باز می‌گردانند. این جا می‌گوییم آن منزل (مثلا رضا یا تفویض یا تسلیم ...) برای او در حد حال است.
اما اگر کسی استعدادش برای ورود به آن منزل تام باشد، این جا وقتی وارد آن منزل شد برای همیشه در آن می‌ماند و این جاست که می‌گوییم آن منزل برای او «مقام» است.
برای همین است که در مثنوی گاه شاهد این هستیم که مولانا یک مطلب علمی را درست تجزیه و تحلیل علمی می‌کند و عاقلانه آن را به سرانجام می‌رساند.
اما گاه هم چنان بی‌خود می‌شود که عنان قلم از دستش به‌درمی‌رود. به همین دلیل متاسفانه بعضی کسانی که قدم راسخی در عرفان ندارند آن را تناقض می‌خوانند. مثل بحث مفصلی که در مورد اختیار انسان در دفتر پنجم آورده و انسان را موجودی مختار و دارای اختیار می‌داند.

گفت توبه کردم از جبر ای عیار
اختیار است اختیار است اختیار

اما در دفتر اول، انسان را به  کلی از اختیار خود مسلوب ساخته و افعال عباد را به کلی به خدا اسناد می دهد.

ما چو چنگیم و تو زخمه می‌زنی
زاری از ما نی تو زاری می‌کنی  
ما چو شطرنجیم اندر برد و مات
برد و مات ما ز توست ای خوش صفات

اما باید دانست که فقیر در سیر فقری خود در صعود و نزول است. چون در حد نازل فقر خویش است پس خودش را می‌بیند و افعال خودش را می‌بیند منتها آن ها را بالحق و بالله می‌بیند. اما چون به اوج مراتب فقری و عبودی خود می‌رسد دیگر خودش را نمی‌بیند و افعالش را نمی‌بیند و همه را خدا و از خدا می‌بیند.
مطلب دیگری که در مورد مقام فقر لازم است بیاورم این که انسان تا به مقام فقر نرسد، محبت خدا را پیدا نمی‌کند، و مجذوب خدا نمی‌گردد.

نکته‌ی دیگری که در مورد مقام فقر لازم است گفته شود این است که انسان تا به مقام فقر نرسد، محبت خدا را پیدا نمی‌کند، و مجذوب خدا نمی‌گردد.
مادامی که انسان در حالت حیوانیت به سر بَرَد و دارای نفس حیوانی و اماره باشد، اولاً مجذوب دنیاست و ثانیاً محبّ دنیاست.
مجذوب دنیاست یعنی به دلیل سنخیتی که بین او و دنیا وجود دارد، مرتب از سوی دنیا بر او جذبه وارد می‌شود. زیرا انسان در این مرتبه، از نفس طبیعی با خصوصیات ماده برخوردار است.
همچنین محبّ دنیا هم هست. زیرا انسان -و به طور کلی هر موجودی- خودش را دوست دارد. چون دنیا به درون وجود انسان نفوذ کند، و تبدیل به انسان شود، یا انسان تبدیل به دنیا شود، پس انسان دنیا را هم دوست دارد.
حال اگر انسان توانست در طی سفر اول که بر مبنای ریاضات و مجاهدات است خودش را از دنیا خالی کند، پس اولاً دیگر جذب دنیا بر او اثری ندارد، و ثانیاً دنیا را دوست نمی‌دارد.
ما به طور خلاصه می‌گوییم سفر اول بر مبنای نوافل و مستحبات است.
در روایت قرب نوافل، غایت و نتیجۀ نوافل را محبت خدا دانسته؛ یعنی خدا او را دوست می‌دارد. «وَ إِنَّهُ لَیَتَقَرَّبُ إِلَیَّ بِالنَّافِلَةِ حَتَّى أُحِبَّه» عبد من به من نزدیک می‌شود با نوافل «تا این‌که دوستش می‌دارم». (کلمۀ حتی برای غایت و نتیجه است.)
انسانی که در سفر اول، با نفس اماره و حیوانی در بیفتد و با مجاهدات و ریاضات او را بکشد، در این جا به جایی می‌رسد که خدا او را دوست می‌دارد، و چون خدا او را دوست بدارد آن‌گاه «چشمش می‌شود که با آن ببیند، و گوشش می‌شود که با آن بشنود و دستش می‌شود که با آن کار انجام دهد». (فَإِذَا أَحْبَبْتُهُ کُنْتُ سَمْعَهُ الَّذِی یَسْمَعُ بِهِ وَ بَصَرَهُ الَّذِی یُبْصِرُ بِهِ وَ لِسَانَهُ الَّذِی یَنْطِقُ بِهِ وَ یَدَهُ الَّتِی یَبْطِشُ بِهَا).
این که خدا انسان را دوست می‌دارد به آن معناست که خدا او را در تحت جذب خودش قرار می‌دهد. چرا که این شخص خود را تخلیه کرده و سبک شده، این شخص روح شده، و روح انسان روح خداست، پس با خدا اشدّ سنخیت را دارد و لذا جاذبۀ خدا بر او تأثیر کرده و او را به سوی خود می‌کشد و این است که می‌گوییم این سفر دوم، سفری بر مبنای جذب است. لذا این که فرمود عبد رو به نوافل می‌آورد و جهاد اکبر می‌کند و ریاضت می‌کشد و عبادت می‌کند، تا جایی که تخلیه می‌شود و از نفس حیوانی و ثقالت و کثافت نفس حیوانی پاک می‌شود و در نتیجه «من او را دوست می‌دارم».
از سوی دیگر انسان هم خدا را دوست می‌دارد. چرا که وقتی خدا انسان را در تحت جذب خود قرار می‌دهد معنایش این است که خدا وجود انسان را پر می‌کند و چون انسان خودش را از خدا پر دید و به هر گوشه و زاویه‌ای از وجود خودش که نگاه کرد خدا را دید، از آن‌جا که انسان خودش را دوست می‌دارد، پس اکنون خدا را دوست می‌دارد و این شد که وقتی مرید وارد آغاز سفر دوم می‌شود، این مرید هم فقیر می‌شود، هم مجذوب می‌شود و هم محبوب؛ این که می‌فرماید: «یحبهم و یحبونه» مائده ۵۴ (خدا بندگان را دوست دارد و بندگان هم خدا را دوست دارند).
برای همین است که سفر دوم را سیر حبی نیز می‌گویند.

*********************************

حضرت علامه مروجی سبزواری

۰ نظر ۱۷ شهریور ۹۷

بسم الله الرحمن الرحیم

******************

همان‌گونه که نی، زمانی که از مواد چوب پنبه‌ایِ داخلش خالی می‌شود، قابلیت پیدا می‌کند که بر لب های نوازنده گذاشته شود و از دَم‌های او پر گردد، انسان هم اگر از زواید نفس حیوانی و رذایل نفسانی و توجهات به دنیا و غفلات از خدا پاک شود، به جایی می‌رسد که خداوند او را قابل می‌بیند که نَفَس خود را در او جاری کند و سخنان و پیام‌های خود را از طریق او به خلقش برساند.
در این‌جا به قول مولانا، این انسان دو دهان دارد. یک دهانش بر دهان خداست و دهان دیگرش به سوی مردم است؛ درست مثل نی که دارای دو دهنه است. یک دهانش بر لب‌های نوازنده است و دهان دیگرش به سوی مردم است که نفس‌های نوازنده از طریق این دهان به مردم می‌رسد.
البته نی (فقر انسان)، عرضی عریض و دامنه‌ای وسیع دارد. ابتدای آن از زمانی آغاز می‌شود که انسان خودش را مالک هیچ چیز نداند. نه مالک عَرَض خود و نه مالک جوهر خودش. هیچ استقلالی برای خودش نبیند و خود را بالکل مملوک خدا و عبد خدا بداند: « لایقدر علی شی‌ء و هو کَلٌ علی مولاه» بر هیچ چیزی قدرت ندارد. نه مالک حیات خودش است و اگر حیّ و زنده است، از خداست که حیات را در او بر پا نگه داشته، نه خودش را قادر بر نگاه کردن می‌بیند و نه حتی نگاه کردن خودش را به اختیار خودش می‌داند و کاملا ادراک می‌کند که اگر نگاه می‌کند به اذن الله نگاه می‌کند، یعنی با قدرتی که خدا در او نهاده قدرت نگاه کردن دارد. این است که عبد عبارت است از این‌که: « لایقدر علی شی‌ء»
« هو کَلٌ علی مولاه» و او به طور تام و بالکُلّ، کَلّ ( سربار ) بر مولایش و متوجه خدایش است که خدایش به او قدرت نگاه کردن بدهد. قدرت فکر کردن بدهد، قدرت بر ادامۀ حیات و ادامۀ وجود بدهد.
اینجاست که کاملا احساس می‌کند که اگر نگاه می‌کند، خداست که نگاه می‌کند. اگر می‌شنود، خداست که می‌شنود و اگر نطق می‌کند، خداست که از زبان او نطق می‌کند. لذا بالله می‌بیند. بالله می‌شنود و بالله سخن می‌گوید. این همان 'قرب نوافل' است.
چنین انسانی می‌شود نی؛ و نی هر چه گوید و هر صدایی از او خارج می شود، از خودش نیست و از نوازنده است.


📖 گاهی یک نی آنقدر توجه به خودش دارد که از نوازنده غافل است. خیال می‌کند که صداهایی که از او خارج می‌شود از خودش است. لذا گرفتار عجب و ریا و سایر رذائل نفسانی می‌شود و این خودبینی است که انسان را گرفتار آن ناهنجاری‌های نفسانی می‌کند.  
اما یک جور نی هست که متوجه «نی» بودن خود و لا بودن خود هست و می‌داند که هیچ است و اگر هست به اوست، و اگر وجودی دارد به اوست. اگر صفاتی دارد، به اوست. به او می‌شنود، به او می‌بیند و به او نطق می‌کند.
آنگاه که انسان این مطالب را در خود ادراک کرد، به اول درجۀ فقر و به اول مرتبۀ عبودیت رسیده است و می‌شود او را فقیر و عبد نامید. در اینجاست که این آیات را شهود می‌کند: «لایقدر علی شیء و هو کل علی مولاه» (نحل/۷۶)، «یا ایها الناس انتم الفقراء الی الله و الله هو الغنی الحمید» (فاطر/ ۱۵)، « ایاک نعبد و ایاک نستعین» (حمد/۵)
البته در این مرتبه، انسان هنوز خودش را ادراک می‌کند و می‌گوید 'من'، ولی منِ خود را بالحق می‌بیند. وجودش را و صفاتش را و افعالش را از خدا می‌داند و هیچ استقلالی را برای خود احساس نمی‌کند. این اولین مرتبۀ فقر است.
اینجاست که به قول مولانا:

ما چو چنگیم و تو زخمه می‌زنی
زاری از ما نی تو زاری می‌کنی  
ما چو ناییم و نوا در ما ز توست
ما چو کوهیم و صدا در ما ز توست
ما چو شطرنجیم اندر برد و مات
برد و مات ما ز توست ای خوش صفات ...
 
چون انسان در این فقر خود شروع به سیر کرد، به جایی می‌رسد که عالم اطلاق و لاحدی و لا تعیّن است. این سیر در واقع سیر از هشیاری به بیهوشی و سیر از مقید به مطلق است. سیر از خود به بیخودی است. یعنی در این سیر مرتب قید کم می‌شود و کم می‌شود تا اینکه به خداوند می‌رسد و چون خداوند مطلق است، یکباره همۀ قیودش در هم می‌شکند و در نتیجه این انسان ناگهان خودش را گم می‌کند.
چرا که قبلا این انسان، از یک وجود مقید و محدود و دارای حد برخوردار بود، و همین حد و قید، شناسنامه‌اش بود و خودش را در میان موجودات به همین قید می‌شناخت، و حتی خودش را در مقابل خداوند به همین قید می‌شناخت.
اما چون در عالم اطلاق می‌افتد، قیدش از بین می‌رود و شناسنامه‌اش باطل می‌شود و اینجاست که بهتش می‌زند و خودش را گم می‌کند و این وادی حیرت است.

در عربی ضرب‌المثلی است تحت عنوان «احمقُ مِن حَبَنَّقَه»  
یعنی احمق‌تر از حبنّقه. این حبنّقه شخصی سفیه بوده که کدویی را سوراخ کرده و نخی از داخل آن عبور داده و بر گردن خود انداخته بود که خودش را گم نکند و علامت او بود! شبی که او خوابیده بود، رندی نخ را از گردن او درآورده و بر گردن خود می‌آویزد. چون حبنّقه بیدار می‌شود و کدو را در گردن خود نمی‌بیند و آن را بر گردن دیگری می‌بیند متعجب شده و می‌گوید: اگر من من هستم، پس کدوی من کو؟ و اگر او من است پس من کیستم؟! ...
خلاصه کدوی او علامت او بود که خودش را گم نکند. اما کدویش که رفت، او هم خودش را گم کرد.
کدوی انسان و بلکه هر موجودی، مقدار وجودی او و قَدَر اوست. که: «اِنّا کلَّ شئ خلقناهُ بِقَدَر» قمر۴۹ (ما هر چیزی را با قَدَر آفریدیم) یعنی با مقداری معین از وجود آفرید.
آن‌گاه انسان در سیر فقری و عروج عبودیِ خود و سفر خود از عالم قدر و مقدار به عالم بی‌قدری و لا‌مقداری، چون قدر و مقدار خود را از دست داد، دیگر تشخص و هویتش را از دست می‌دهد و لذا در واقع «خود»ش را در بحر لایزال الهی گم می‌کند، و دیگر خودش را نمی‌شناسد.

زین دو هزاران من و ما ای عجبا من چه منم
گوش بده عربده را دست منه بر دهنم  
چون که من از دست شدم در ره من شیشه منه
گر بنهی پا بنهم هر چه بیابم شکنم  
اصل تویی من چه کسم آینه‌ای در کف تو
هر چه نمایی بشوم آینۀ ممتحنم

از آن جا که خدا نه مذکر است و نه مؤنث، نه سیاه و نه سفید، نه فارس و نه ترک، انسان هم که در این مرتبه رسیده نه مذکر است و نه مؤنث. نه فارس است و نه ترک.

چه تدبیر ای مسلمانان که من خود را نمی‌دانم
نه ترسا نه یهودیّم نه گبرم نه مسلمانم  
نه شرقیّم نه غربیّم نه عِلویّم نه سِفلیّم
نه ز ارکان طبیعیّم نه از افلاک گردانم  
نه از هندم نه از چینم نه از بلغار و سقسینم
نه از ملک عراقینم نه از خاک خراسانم  
نشانم بی‌نشان باشد مکانم لا‌مکان باشد
نه تن باشم نه جان باشم، که من خود جان جانانم  
الا ای شمس تبریزی چنان مستم در این عالم
که جز مستی و سر مستی دگر چیزی نمی‌دانم

این مرتبه، آخرین مرتبۀ فقر است که نامش فناء فی الله است. یعنی فنای وجود مطلق در وجود مطلق. اینجا نه انسان خداست (چنان که در قرب فرائض چنین است)، و نه خدا انسان است (چنان که در قرب نوافل چنین است).
چرا که قرب در جایی است که دوئیت برقرار بوده و فاصله وجود داشته باشد. اما چون فاصله از بین رفته و هر دو یکی شده‌اند پس قرب معنی ندارد ...

**********************************

از بیانات حضرت علامه آیت الله مروجی سبزواری

۰ نظر ۱۷ شهریور ۹۷

۰ نظر ۱۵ شهریور ۹۷